Renkumse buitenplaatsen in een nieuw perspectief: Uitkomsten workshop

Renkumse buitenplaatsen in een nieuw perspectief: Uitkomsten workshop

Luiten, E.A.J.
Verschuure, G.A.

Architecture and The Built Environment

Urbanism

2013-12-31

Een rijk buitenplaatsenlandschap. De zuidelijke Veluwezoom, op de grens van het Veluwemassief en de dalen van de rivieren Rijn en IJssel vormt een zone waarin door de tijd onder meer veel buitenplaatsen en landgoederen zijn aangelegd. De aanleg van deze buitenplaatsen en landgoederen ontwikkelde zich vanaf de 17e eeuw toen rijke burgers uit de steden hier in de zomer een buitenverblijf lieten aanleggen. Deze buitenplaatsen en landgoederen bestonden uit een aanzienlijk woonhuis met een aangelegde tuin. Maar deze buitenplaatsen en landgoederen waren ook zeer nauw verbonden met het omliggende landschap. Want hoewel de definitie van buitenplaatsen zich meestal richt op het huis en de tuin, ging het belang van deze buitenplaatsen en landgoederen veel verder. De buitenplaatsen en landgoederen werden op de bijzondere overgangen in het landschap aangelegd, zoals op de rand van de stuwwal of aan de rivier (in dit gebied te zien in de positie van –van oorsprong- kastelen). De landschappelijke karakteristieken werden in de tuin gebruikt en juist door die aanleg versterkt en getoond. De fysieke en visuele verbinding tussen landschap en de aanwezige tuinen en huizen, zorgden voor een geheel eigen landschap een lustlandschap. In de 19e eeuw werd dit gebied dan ook Gelders Arcadië genoemd, een verwijzing naar het utopische landschap van Vergilius; vol bossen, bloemen en helder water. En door hun fysieke en visuele verbondenheid smeedden ze het landschap tot een geheel aan elkaar en vormden ze een eigen landschap met bepaalde karakteristieke lijnen en structuren. Ook in Renkum werden op diverse plekken op de overgang van de Veluwemassief buitenplaatsen aangelegd; in het Renkumse beekdal, op de stuwwal/ rand Veluwemassief en in het Bovenland. In elk gebied kennen de buitenplaatsen en landgoederen hun eigen karakteristieken en hun met deze karakteristieke lijnen en structuren. Zo kenden de verschillende buitenplaatsen en landgoederen hun eigen relatie tot het water uit de sprengenbeken of werden ze op hun eigen positie op de rand van de Veluwezoom geplaatst, vanwaar het majestueuze uitzicht over het naastgelegen rivierenlandschap het beste kon worden benut. Want het gebied kent een opvallend landschap als een landschapstheater met de stuwwal als tribune. Maar de schoonheid en nut van dit landschap gaat echter veel verder dan alleen de vele buitenplaatsen en landgoederen, die dit gebied rijk is. De bewonersgeschiedenis gaat veel verder terug tot aan de steentijd, laten archeologische sporen zien. En ook later werden dorpsgemeenschappen gevormd, waarbij de schapenhouderij en de papiermolens een onderdeel van uitmaakten. Ook werden en gevormd en kastelen langs de rivier gebouwd. Een gebied met een rijke cultuurhistorie in al zijn facetten.

http://resolver.tudelft.nl/uuid:95760fc5-368d-4c5e-93b5-a1a3d8ebfd06

TU Delft, Leerstoel Landschaps Architectuur

Institutional Repository

report

(c) 2013 Luiten, E.A.J.
Verschuure, G.A.