De Werkspoorhallen op Oostenburg: Verleden - heden - toekomst

De Werkspoorhallen op Oostenburg: Verleden - heden - toekomst

Koopman, F.W.A.
Michel, J.
Roos, J.
Stroux, S.A.
Quist, W.J.

Architecture and The Built Environment

Architectural Engineering +Technology

2015-09-07

De zes hallen in de noordwestelijke hoek van Oostenburg in Amsterdam zijn eigendom van Woningbouwcorporatie Stadgenoot.1 Deze corporatie kocht in 2008 een groot deel van Oostenburg aan om dit gebied zelf te gaan ontwikkelen. De recente regelgeving heeft de mogelijkheden voor de corporaties beperkt. Stadgenoot zal nu het grootste deel van de aangekochte gronden en opstallen doorverkopen aan ontwikkelende partijen. De afdeling Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam heeft in juni 2014 voor een deel van de Werkspoorhallen een waardestelling gemaakt (zie bijlage 1). Deze waardestelling betreft de twee oudste hallen van het ensemble: Stelplaats 3 uit 1929 en de nagenoeg identieke uitbreiding uit 1939. Deze waardestelling biedt voldoende argumenten voor de aanwijzing van de twee hallen tot gemeentelijk monument, aldus de Commissie Welstand en Monumenten. Stadgenoot is bij de ontwikkelingen van plannen voor Oostenburg gaandeweg uitgegaan van sloop van de Werkspoorhallen, om ruimte te creëren voor de bouw van woningen en werkruimten. Het aanwijzen van de hallen tot gemeentelijk monument zou aanpassing van deze plannen noodzakelijk maken, hetgeen bovendien voor Stadgenoot forse negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor de grondexploitatie van het plangebied. Mede op verzoek van het Stadsdeel Centrum Amsterdam heeft Stadgenoot zich goed beraden op een eventuele aanwijzing van de Werkspoorhallen tot gemeentelijk monument. De corporatie heeft in het najaar 2014 de sectie Heritage & Architecture van de Faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft opdracht gegeven voor het schrijven van een ‘reflectie’ op de waardestelling. De rapport ‘De grote Werkspoorhallen op Oostenburg - Reflectie’ verscheen in januari 2015. De ‘reflectie’ stelt dat het voorstel voor de aanwijzing van de grote Werkspoorhallen tot gemeentelijk monument allereerst de aandacht vestigt op de grote cultuurhistorische waarden van het gehele gebied. Door de aandacht uitsluitend te richten op de twee grote hallen, doet men de waarden van het gebied tekort. In de gerealiseerde en voorgenomen ontwikkelingen op Oostenburg zijn deze waarden onvoldoende gerespecteerd en benut. Het advies is om de culturele gebiedswaarden in te zetten voor het ontwikkelen van een gebiedskwaliteit met uniek karakter. De historische ‘footprint’ kan het vertrekpunt worden voor een nieuw, buitengewoon en vitaal stedelijk milieu. In de ‘reflectie’ wordt erop gewezen dat de monumentale waarde van de twee grote Werkspoorhallen niet geïsoleerd zou moeten worden benaderd. Voordat uitspraken worden gedaan over de eventuele monumentale waarde van de hallen is een bredere gebiedswaardering en gebiedsvisie nodig. De ruimtelijke en cultuurhistorische waarden van Oostenburg reiken de kwaliteiten aan voor een nieuw woon- en leefmilieu. Om deze kwaliteiten goed te benutten is een ontwikkelingsgerichte omgang nodig met de elementen die de geschiedenis ons heeft gebracht. Een dergelijke werkwijze kan vorm krijgen met een ‘open vizierbenadering’ van deze uitgesproken Amsterdamse erfgoedopgave. In de ‘reflectie’ wordt benadrukt dat de ontwikkelende partijen en de gemeente de lat voor deze unieke gebiedsopgave hoog moeten leggen, elkaars belangen moeten erkennen en hun expertise optimaal moeten inzetten om een ambitieus plan te realiseren. Een plan waarin niet alleen recht wordt gedaan aan de grote culturele waarden, maar de potentie van deze waarden ook volledig wordt benut.

http://resolver.tudelft.nl/uuid:cc4965ec-d946-43d9-b79a-73e6021dd2f3

TU Delft, Heritage & Architecture

Institutional Repository

report

(c) 2015 De Auteurs